موفقیت امدادگران سبزواری پس از 8 روز عملیات در قنات

تاریخ: ۱۳۹۵/۸/۱۰

هفته گذشته خبر مفقود شدن 4 مقنی که برای لایروبی قناتی در یکی از روستاهای اطراف سبزوار به داخل قنات رفته بودند، تیتر اول خبر های حوادث شد. حادثه ای که با گذشت چند روز از وقوع آن موفقیتی در یافتن مفقودان آن حاصل نشد و جستجو توسط امدادگران هلال احمر و سایر ارگان ها برای پیدا کردن آن ها تا یک هفته بعد ادامه داشت. اما تلخی این حادثه وقتی شدت گرفت که دو روز بعد از حادثه مدفون شدن چاه کن ها در زیر قنات، دو نفر دیگر خودسرانه برای نجات دوستانشان به داخل چاه رفتند و این عمل آن ها یک نفر را به تعداد مفقودین قنات اضافه کرد.
شرح کوتاه ماجرای تلخ چاه کن ها
رئیس جمعیت هلال احمرسبزوار درباره این حادثه که امدادگران سبزواری را یک هفته به خود مشغول کرده بود می گوید: بیست وهفت مهرامسال شش مقنی که برای لای روبی چاهی درسبزوار واردآن شده بودند،دچارحادثه شده وچهارنفرازآنهادرگلولای دفن شدند.دوروزبعدیک مقنی دیگرکه سعی داشت به همراه یک نفر دیگربه مقنی ان مدفون کمک کند نیززیرگلولای دفن شد وپس ازگذشت پنجروزوانجام عملیات امدادی،سرانجام پیکردونفرازآنهاازچاه بیرون کشیده شد. محمدعلی جباری ثانی،درباره عملیات خارج کردن پیکرمقنیهای گرفتاردرچاه می گوید: بعدازجلسات بافرماندار،چندموتورتخلیه آب رابه محل آورده تابتوانیم فشارآب درون چاه راکاهش بدهیم واجساد را بیرون بیاوریم.
قناتی به قدمت 1000 سال
جباری ثانی درباره این قنات دردسر ساز می گوید:واین قنات یک قنات هزار ساله بوده که از کوه با طول 6 کیلومتر آب را به سمت روستای کسکن هدایت می کرده و حجم آب داخل این قنات به قدری بوده که در قدیم آب شهر هم از ناحیه همین قنات تأمین می شده. چاه کن هایی که داخل این قنات مدفون شدند، کارگرانی بودند که نزدیک به دو ماه در این قنات کار می کردند تا جایی که در قنات به محل گسل می رسند و به محض جا به جا کردن یک قطعه سنگ، آب از پشت کاریز حرکت کرده و چیزی حدود 60 متر مکعب آب به یکباره از پست کاریز آزاد شده و این افراد را با خود می برد.از تعداد 6 نفر چاه کن تنها دو نفر می توانندخودشان را از آن مهلکه نجات دهند و ماجرای درون چاه را برای ما تعریف کنند.
امدادگران به کمک مفقودین می شتابند
محمدرضا فرهودی، مسئول امداد و نجات جمعیت هلال احمر شهرستان سبزوار از روز باخبر شدن از حادثه می گوید: ساعت 1.30 ظهر سه شنبه 27 مهر ماه بود. از آتش نشانی با ما تماس گرفتند و یک مورد ریزش چاه را همراه با چهار نفر مفقودی در آن گزارش دادند. بلافاصله ما همراه تیم امدادی مان با یک خودرو فرماندهی پیکاب با همراهی یکی از نجاتگران ویژه منتخب شهرستان سبزوار که کارمند آتش نشانی هم هست و داوطلبانه در هلال احمر فعالیت می کند، به محل حادثه حرکت کردیم.محل حادثه حدودا 20 کیلومتری سبزوار در روستایی به نام "کسکن" بود. وقتی به آنجا رسیدیم ، متوجه شدیم که تعدادی چاه کن برای لایه روبی قنات داخل آن رفته اند که در حین کار قنات شکسته شده و آب 4 نفر از چاه کن ها را همراه خود برده است.
گیر افتادن در عمق 160 متری پدیده ای بی سابقه بود
فرهودی درباره شرایط سخت امدادی حادثه قنات می گوید: عمق چاه و شدت آب داخل قنات آنقدر زیاد بود که فرستادن هر کس دیگری داخل قنات تقریباً غیر منطقی بود. از طرفی خانواده های چاه کن ها هم به محل قنات آمده بودند و فضای استرس زایی برای امدادگران و دیگر نیرو های خدماتی حاضر در صحنه ایجاد شده بود. آن ها از ما توقع داشتند سرپرست خانواده شان را صحیح و سالم بهشان تحویل بدهیم و این در آن شرایط یک کار نشدنی بود! چون وارد شدن در عمق 160 متری چاه واقعاً خارج از محدوده توانایی امدادگران و نیرو های آتش نشانی بود. حتی سیستم وینچی که در آنجا استفاده شده بود متعلق به تراکتوری در همان ناحیه بود و هلال احمر و آتش نشانی سیستم وینچ هم نداشت. راستش هیچ کس پیش بینی این را نمی کرد که کسی در عمق 160 متری چاه گیر کند و طبق نظر کارشناسان چنین حادثه ای در 30 یا 40 سال گذشته رخ نداده بود.
برای رفتن به درون قنات تجهیزات غواصی لازم است
ابوالفضل رفیعی، امدادگر جمعیت هلال احمر سبزوار و یکی از امدادگران مؤثر در این عملیات می گوید: برای همه مسلم بود که رفتن به داخل آن قنات مساوی با مرگ است؛ تا جایی که یکی از امدادگران ما که برای عملیات جستجو و نجات به داخل چاه رفت، قبل از آن خانواده اش را به دوست امدادگرش سپرد و وصیتش را انجام داد. اما خوشبختانه بعد از یک ساعت به بالا برگشت و با ارزیابی که انجام داده بود گفت که مسیر برای پایین رفتن بسیار خطرناک و عمق قنات بسیار بالا است و آب فراوانی در قنات وجود دارد که نیاز به تجهیزات غواصی دارد چرا که افزایش شدت آب قنات به 150 لیتردرثانیه اجرای عملیات جستجوونجات رادرحادثه ریزش چاه سبزواربامشکل مواجه کرده است. به همین دلیل لباس های غواصی از پایگاه برای ما فرستاده شد و امدادگران ما تا پاسی از شب مشغول جستجوی چاه کن ها بودند.
برادری که به دنبال برادر چاه کنش به داخل قنات رفت
رفیعی درباره وارد شدن سرخودانه دو نفر در روز دوم پس از حادثه به داخل چاه می گوید: اما در ساعات پایانی سه شنبه شب بود که برادر یکی از چاه کن ها بالای سر قنات آمد و گفت که تصمیم دارد به داخل چاه برود. ما جلوی او را گرفتیم و این اجازه را به او ندادیم و به پرسنل نیروی انتظامی هم تأکید کردیم که اجازه ورود به قنات را به این افراد ندهند. تا اینکه او ساعت 6 صبح فردای آن روز دوباره به محل قنات آمد و بدون هیچ مجوزی به همراه یکی از دوستانش که یک مقنی بود، برای جستجو به داخل قنات رفتند و این کار را به گونه ای انجام دادند که کسی جلودار آن ها نبود! آن هابه داخل قنات رفتند و تا ساعت 9 صبح مشغول لایروبی قنات شدند که یک مرتبه راه قنات برای بار دوم باز شد و با ریزش دوباره قنات، آب یکی از این افراد را که فرد مقنی بود با خود برد و حالا با افزایش شدت آب قنات به 150 لیتردرثانیه اجرای عملیات جستوجوونجات بامشکل جدی تری مواجه شده بود.
حضور فرماندار و مسئولان شهر در جلسه مدیریت بحران
رئیس جمعیت هلال احمرسبزوار از جلسات مدیریت بحران در خصوص حادثه پیش آمده می گوید: در روز دوم و با عمق فاجعه ای که رخ داده بود کار اصلی ما تازه شروع شد. ما در اطراف قنات چادر هایی برای استراحت امدادگران و همچنین به منظور جلسات مدیریت بحران با حضور فرماندهی بنا کردیم و نیرو های 110 و مدیریت بحران و استانداری همه به محل آمدند و ما با متصل کردن دو چادر به هم، جلسه شورای تأمین شهرستان را با حضور فرماندار، نماینده استاندار، شهردار و مسئولان دیگر شهر همانجا برگزار کردیم. این جلسات دو روز تکرار شد تا اینکه در روز سوم مسئولان شهرستان سبزوار تصمیم گرفتند از دستگاه حفاری استفاده کنند. با استفاده از این دستگاه امکان کشیدن چاه از داخل قنات به بیرون وجود داشت و با پایین آمدن چاه، امدادگران می توانستند برای ادامه عملیات جستجوی اجساد به داخل قنات بروند. کارشناسان اداره آبوفاضلاب روستایی وامورآب ناحیه سبزوارنیزدرمحل حادثه مستقرشدندتابااستفاده ازتجهیزات حفاری وپمپاژبرای خروج آب وبازگشایی مسیربه مقنیان محلی کمک کنند.
پایان عملیات پس از 8 روز تلاش بی وقفه
جباری ثانی از چگونگی پایان عملیات پس از 8 روز می گوید: خوشبختانه با عملکرد خوب فرماندار دستگاه حفاری در روز چهارم به محل قنات آمد و با تخلیه آب،راه برای پیدا کردن اجساد باز شد و نیرو های جستجوگر توانستند 5 جسد گیر کرده درون قنات را یکی پس از دیگری پیدا کرده و از قنات خارج کنند.البته استقراراین دستگاه به تنهایی دوشبانه روزطول کشید وروزجمعه وشنبه هم به تخلیه آب سپری شدوروز یکشنبه ساعت 3 بعدازظهراولین جنازه در مسافت 100 متر پایین تر از محل چاه توسط نیروهای امدادگرازآب بیرون کشیده شد. جنازه بعدی ساعت 7 شب و سه جنازه بعدی، به ترتیب در سه روز پس از آن پیدا شد و بدین ترتیب 5 جنازه در عمق های مختلف که آخرین عمق آن 460 متر زیر زمین بود، از قنات بیرون کشیده شده و توسط نیرو های امداد گر و عوامل آتش نشانی کشف و شناسایی شدند و این عملیات سخت و نفسگیر با درگیر شدن 15 تیم امداد و نجات از جمعیت هلال احمر، آتش نشانی، اورژانس 115 و نیروی انتظامی در روز چهارم آبان ماه به پایان رسید.