اوقات فراغت کودکان

اوقات فراغت زماني است که متعلق به فرزند شماست از اين رو کودک بايد بتواند به کارهايي بپردازد که به آن ها علاقه مند است با اين حال برنامه ريزي براي استفاده از اين زمان ارزشمند بدون نظارت و همراهي بزرگسالان امکان پذير نيست. همچنين در روزهاي تعطيل که کودک از ارائه تکاليف و پيروي از برنامه روزمره سال تحصيلي فراغت دارد بايد از فرصت استفاده کرد و به انتقال ارزش ها و دانشي به کودک بپردازيد که در ديگر زمان ها به علت محدوديت زماني قادر نبوده ايد براي آن وقت کافي اختصاص دهيد. در ادامه به برخي از مهم ترين نکاتي که بايد در تنظيم اوقات فراغت به آن ها توجه کرد، اشاره مي شود.

(1توجه به علاقه کودک

در تنظيم برنامه هاي اوقات فراعت، علايق کودک را مد نظر قرار دهيد. بنابراين ضروري است که ديدگاه او در زمينه نحوه سپري کردن اوقاتش را جويا شويد. همچنين از او بپرسيد دوست دارد در انتهاي اين تابستان به چه اهدافي دست يافته باشد.

(2ورزش را فراموش نکنيد

يکي از مهم ترين بخش هاي هر برنامه اوقات فراغت خصوصاً براي کودکان، پرداختن به فعاليت هاي جسمي به ويژه ورزش کردن است. کودکان براي بهبود فرآيند تحول روان شناختي و جسماني خود به تحرک و فعاليت نياز دارند. همچنين ورزش مي تواند به پيشگيري از ابتلا به اختلال هاي روان شناختي خصوصاً اضطراب يا افسردگي منجر شود و گرايش به رفتارهاي نامطلوبي همچون اعتياد را در بزرگسالي مي کاهد.

(3زماني براي با هم بودن

همواره نيازي نيست که براي ايجاد نشاط و تحرک در کودک هزينه اي اختصاص دهيد گاهي بردن کودک به نزديک ترين فضاي سبز نيز مي تواند فرصتي نشاط آور و لذت بخش را براي کودک فراهم سازد. به خصوص اين که در اين زمان کودک مي تواند لحظات خوبي را در کنار والدين سپري کند و با آن ها به تفريح و بازي بپردازد. البته اين موضوع به آن معنا نيست که کودک ديگر از يک برنامه ورزشي منظم و تحت نظارت مربي ماهر در آن حوزه بي نياز است.

(4ثبت نام در کلاس هاي بي شمار ممنوع

موضوعات متنوعي را در برنامه کودک قرار دهيد، نه آنکه او را خسته کنيد و به کلاس هاي بي شمار بفرستيد بلکه جنبه هاي مختلف تحول روان شناختي و جسماني کودک را در نظر بگيريد؛ مثلاً صرفاً او را در کلاس هاي تقويتي درس هاي مدرسه ثبت نام نکنيد بلکه در نظر داشته باشيد که برنامه هاي هنري يا تفريحي نيز براي او لازم است.

(5تقويت فرهنگ کتابخواني

خواندن کتاب، مجله و روزنامه را به عادتي براي کودک تبديل کنيد. با او به خريد برويد و با مشارکت يکديگر کتاب هاي مورد علاقه اش را تهيه يا او را در يک کتابخانه عضو کنيد. مطالعه در حوزه هاي مختلف مي تواند براي کودک فوايد آموزشي بسياري را فراهم آورد. همچنين او را براي شرايط و انتخاب هاي آينده آماده مي سازد و مهارت هاي تحصيلي  اش را تحت الشعاع قرار مي دهد.

(6طبيعت گردي و درس هاي بي مانندش

برقراري ارتباط با طبيعت خارج از شهر نيز براي سلامت کودک اهميت ويژه اي دارد. گردش در اين فضا و تماس با محيط طبيعي درس ها و خاطراتي را براي فرزند شما خواهد داشت که درک آن در مکان هاي ديگر امکان پذير نيست. همچنين تجارب متفاوت با محيط زندگي روزمره کودک ديد او را وسعت مي بخشد و نشاط و سرزندگي را براي او به همراه خواهد داشت. حتي اگر امکان مسافرت هاي چند روزه براي شما فراهم نيست مي توانيد حداقل يک روز را در روستاها و طبيعت اطراف شهرتان سپري کنيد.

(7غني سازي اوقات فراغت در منزل

يکي از مهم ترين مسائلي که بايد در نظر داشته باشيد انجام فعاليت هايي در جمع خانوادگي است. بنابراين کمک کردن در آشپزي، انجام بازي هاي خانوادگي يا تماشاي يک برنامه تلويزيوني به طور دسته جمعي را فراموش نکنيد. فرصت هايي براي ديدار با اقوام و تحکيم سنت هاي خانوادگي نيز براي کودک فراهم آوريد. اين ايام بهترين زمان براي مشارکت کودک در مسئوليت هاي خانه است، مي توانيد با تعيين پاداش براي انجام کارهايي که مدنظرتان است او را براي پذيرفتن نقش هاي آتي درزندگي آماده سازيد.

(8تعامل با همسالان

تعامل کودک با همسالان را نيز مي توان از طريق شرکت در بازي ها يا ورزش هاي گروهي و يا احيانا شرکت در اردوهاي مخصوص مدرسه در فصل تابستان امکان پذير ساخت.

ارتباط با ديگر کودکان تجارب مفيد و ضروري را براي مديريت زندگي اجتماعي به کودک مي آموزد.

(9تجربه يک روز کاري

براي آشنا ساختن کودک با محيط هاي کاري مي توانيد يک روز او را به محل کار خود ببريد و فرآيند شغلي خود و همکارانتان را برايش شرح دهيد. همچنين کودک مي تواند در برخي از اين محيط ها آشنايي ابتدايي نيز با مهارت هاي حرفه اي کسب کند اما نبايد او را در محيط هاي آلوده و خطرناک قرار دهيد يا آنکه با افرادي ارتباط برقرار سازد که برايش مناسب نيست، همچنين با توجه به محيط کار در نظر گرفتن جنسيت و علاقه کودک نيز حائز اهميت است.

(10شرکت در مجالس معنوي

شرکت در مجالس معنوي و مراجعه به مکان هاي مذهبي را در برنامه کودک لحاظ کنيد پژوهش هاي بسياري تاکيد دارند که چنانچه کودکان با آداب مذهبي ارتباط خوبي برقرار سازند در نوجواني و بزرگ سالي کمتر دچار آسيب هاي اجتماعي خواهند شد.

(11از اعمال تغييرات کلي بپرهيزيد

استراحت به موقع و کافي را براي کودک لحاظ کنيد. کمي تغيير برنامه خواب و بيداري نسبت به روزهاي مدرسه مشکل ساز نيست اما تغيير کلي در روند زمان خوابيدن و بيدار شدن کودک براي او صدمات جدي در پي دارد. همچنين الگوي غذايي کودک را کنترل کنيد تا در اين ايام دچار اضافه وزن يا کمبود مواد مغذي خاصي نشود.

                                 زهرا حسين زاده ملکي – روانشناس