از مطالعه متون وحیانی و روایی مربوط به ماه مبارک رمضان می توان کشف کرد که بلندترین فراز عاطفی در فلسفه روزه این ماه مفهوم ضیافت و میهمانی است .

اگر به میهمانیهای بشری نگاهی گذرا داشته باشیم خواهیم یافت که معمولاً انسان ها عزیزترین افراد خود را به میهمانی دعوت می کنند و برای آنها از مال و حیثیت و وقت خویش هزینه می کنند .

حال در این ضیافت می بینیم عالی ترین موجود ، دانی ترین موجود را به میهمانی گرفته و در سبط مائده ضیافت از هیچ لطفی فرو گذار نکرده و با نگاهی بسیار عاطفی و محبت آمیز این خوان را پر نعمت و برکت نموده است .

آنچه حکم عقل و شرع اقتضاء می کند اینست که بتواند از این فرصت بی بدیل استفاده نموده و برای تعالی و رشد خود با معرفت و آگاهی سر این سفره نشسته و خود را به مقامات درک فضایل این ماه برساند .

در این مقال کوتاه در نظر است عناصر سازنده این ضیافت را به اختصار مورد توجه قرار داده تا در این گذر ایام حق شناسی حق سپاسی شایسته ای از سوی میهمانان صورت پذیرد .

اولین عنصر ضیافت الهی ، عنصر میزبان و صاحبخانه است .

میزبان در این ضیافت خداوندگار خالق رازق کریم رحیم غفار تواب غنی جواد است که به اقتضاء هر صفتی دامنه احسانش گسترده تر می شود .

عنصر دوم میهمان است . در این ضیافت میهمان انسان است . انسانیکه دارای ویژگیهای ضعف و ناتوانی ، فقر و تنگدستی ، محتاج ، ذلیل ، درمانده .

عنصر سوم انگیزه ضیافت است . خدای تعالی در آیه ای از قرآن کریم می فرماید :

کتب علیکم الصیام کما کتب علی اللذین من قبلکم لعلکم تتقون

انگیزه و هدف از برگزاری این ضیافت بازخوانی و ابزسازی شخصیت باطنی آدمی و پرهیز از رذایل و کسب فضایل اخلاقی و انسانی و رسیدن به مقام تقوی است .

عنصر چهارم اسباب و امکانات و انواع پذیرایی است . برخلاف میهمانیهای آدمی که سفره های رنگارنگ و مواد غذایی متنوع نشان پذیرایی برتر است. در اینجا خداوند خوردن انواع اغذیه را در طول روز منع کرده است و مهمترین دلیل آن این است که ما انسانها جسم و تن همدیگر را میهمان می کنیم ولی خداوند روح و قلب ما را میهمان کرده است. یعنی خداوند ... اصیل و حقیقی بندگانش را که همواره بر عوالم مختلف حیات دارد میهمان کرده و روزه را غذای روح و تقویت ایمان قرار داده است.

عنصر پنجم زمان میهمانی است که خداوند متعال زمان خاصی را که بنام شهرالله و ماه با برکت و رحمت و مغفرت است را برای این میهمانی در نظر گرفته است.

عنصر ششم مکان است که لطف گسترده الهی شامل کل جغرافیای بشری است و محدود به قشر و گروه و منطقه خاصی نیست و همه مشمول عنایت عمیم پروردگار هستند.

عنصر هفتم وسیله دعوت است که این دعوت عظیم توسط بزرگترین نسخه نجات بشریت و معجزه جاوید پیامبر اسلام یعنی قرآن کریم انجام شده است.

عنصر هشتم مأمور دعوت است که این مأموریت بزرگ به امین وحی و پیامبر رحمت واگذار شده و آن حضرت امت خود را آگاه نموده است.

عنصر نهم آداب میهمانی است و این مهمتریم بخش از عناصر ضیافت ماه مبارک رمضان است، چرا که هرچه رعایت ادب میهمانی بالاتر باشد درک مقامات معنوی نیز بیشتر خواهد بود، که علمای عرفان در این زمینه مطالب بسیار فراوانی مطرح نموده اند که یکی از آنها تقسیم روزه به سه نوع: روزه عام، روزه خاص و روزه خاص الخاص است و اجمال این است که روزه عام همان امساک و خودداری از مفطرات و مبطلات روزه است.

روزه خاص آن است که اعضاء و جوارح انسان همه روزه دار باشد ؛ و روزه خاص الخاص که مربوط به نگاه عرفانی و بالای مقام ضیافت الهی است ، این است که آدمی تمام وجود خود را در محضر خداوندگار عالم ببیند و قلب و دلش هم صائم باشد، که جز به خدا نیاندیشد چنانچه در سخن رسول الله (ص) در خطبه شعبانیه هم در پاسخ به سؤال امیرالمؤمنین (ع) آمده که افضل الاعمال فی هذا الشهر الورع عن محارم الله رسیدن به مقام ورع و تقوای دل عالی ترین مقام صائم است و اما عنصر دهم هدیه پایانی این ضیافت الهی است .

خداوندگار عالم از سر لطف و محبت که میهمانانش را از رحمت و برکت و کغفرت این ماه بهره مند فرموده در پایان این ضیافت عید سعید فطر را بعنوان هدیه این ماه برای بندگانش مقرر داشته که با پرداخت زکات فطر که شرط قبولی روزه است جان و مال ایشان را بیمه نموده و با اقامه نماز شکر روز عید درخواست بنده اش را که در شب قدر گفته ان تجعلنی من عتقائک من النار اجابت نماید و او را به روز آفرینش و خلقت اولیه اش پاک و طاهر سازد . انشاءاله که همه ما توفیق درک این عناصر ضیافت را داشته باشیم .

اسداله اسدی

مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه

جمعیت هلال احمر استان خراسان رضوی

رمضان المبارک سال 1437 برابر با ماه 95